Drodzy rodzice w tym roku rusza nowy cykl zajęć: SZACHY Z ELEMENTAMI ZAGADEK LOGICZNYCH, wg. autorskiego programu p. Arkadiusza Więcko. Jest to twórcze rozwinięcie dotychczasowych zajęć o nazwie POTYCZKI LOGICZNE.
Diagnoza i analiza problemu, poszukiwanie różnych rozwiązań oraz gotowość do podejmowania ryzyka, to kluczowe kompetencje niezwykle cenne na każdym etapie naszego życia. Cyklicznej pracy nad rozwojem tych kompetencji mają służyć właśnie zajęcia p. Arkadiusza.
Poniżej zamieszczamy opis koncepcji zajęć jej autora.
Szanowni Państwo
Prowadzone przeze mnie z Państwa dziećmi (kl.: II, III, IV) zajęcia pn. „Potyczki logiczne” od samego początku miały na celu „rozruszanie” umysłów dzieci do niekonwencjonalnych , własnych poszukiwań w oparciu o dostarczany przeze mnie materiał zadaniowy. W tę drogę odkrywcy „wpisane” było prawo dziecka do popełniania błędów – trzeba było jednak od czegoś zacząć: „wykonać pierwszy ruch”! Z tym dzieci miały i mają zawsze największy problem: chciałyby, żeby ten ich pierwszy ruch od razu był tym właściwym, dobrym – inaczej stwierdzały: „to nie dla mnie!”!
Trudno przekonać dziecko (a także osobę dorosłą!), które prezentuje takie podejście, że rozwiązanie leży w zasięgu jego możliwości. Droga do postawy „odkrywcy” zaczyna się właśnie od pierwszego ruchu, żeby można najpierw „na spokojnie” zobaczyć „jak to wszystko zadziała”. Wtedy dopiero okazuje się, że: „pierwszy ruch nie musi być wcale dobry!”… Dziecku jednak trudno zapomnieć o tym, że istnieją porażki.
Szachy mają tę „przewagę” nad zadaniami logicznymi, matematycznymi, że dostęp do możliwych wariantów pierwszego ruchu „leży” na szachownicy w zasięgu wzroku (!): zrobienie pierwszego ruchu nie sprawia najmniejszego problemu! Trzeba tylko zrezygnować z oczekiwań, że od razu pierwszy wybór będzie tym najlepszym. Pamiętać zarazem o zachowaniu dyscypliny i kreatywności na drodze poszukiwań tej najlepszej ścieżki. Dziecko oswaja się z kluczowymi pytaniami: – po co to robię? – co mi odpowie na to przeciwnik? – czy nie ma lepszego posunięcia?
Kiedy dziecko doświadcza, że błąd jest jego sprzymierzeńcem, bo „coś mówi” o materii zadania , dziecko wchodzi na wyższy poziom poszukiwań rozwiązania uwalniając się od presji porażki…
Stąd płynie moja propozycja zajęć z potyczek logicznych w nowej formule: SZACHY Z ELEMENTAMI ZAGADEK LOGICZNYCH wg dotychczasowego klucza spotkań raz w tygodniu.
Dlaczego szachy?
– Bo naturalnie można działać w parach: przeciwnik może zweryfikować moje ruchy, zwłaszcza te „nienajlepsze” – jeśli gramy przeciwko sobie. Ale możemy stawać razem po stronie zarówno białych jak i czarnych, kiedy rozwiązujemy gotowy problem na szachownicy np. mat w dwóch posunięciach!
– Rozwiązywanie miniatur problemowych na szachownicy z udziałem niewielkiej liczby figur tak, by nie przytłoczyć dziecka mnogością wariantów, otwiera przed nim świat tajemniczych, pięknych idei i zmusza do uzasadniania swoich wyborów.
Dlaczego miniatury problemowe na szachownicy, a nie nauka rozgrywania partii?
– Bo uczyć dziecko sztuki rozgrywania całej partii szachowej, to tak jak z nauką żeglowania dużym jachtem od razu na pełnym morzu! – wyzwanie karkołomne, łatwo można zniechęcić! Naukę „żeglowania” z dziećmi chcę zacząć skromnie: od małej, ale żeglownej łódki na niewielkim i w miarę spokojnym jeziorze!
Ta droga jest szansą, że w niedalekiej przyszłości dziecko otworzy się całościowo na tę królewską, niewyobrażalnie piękną i mądrą grę.
Arkadiusz Więcko – dyplomowany nauczyciel matematyki prowadzący zajęcia „Potyczki logiczne”, w młodości czynny szachista szczecińskich klubów „NOT”, „Budowlani”.